بعد از این که اردیبهشت ماه سال جاری کمیسیون اصل 90 مجلس برای تعیین تکلیف زباله‌های بیمارستانی وزارت بهداشت، سازمان حفاظت محیط زیست و شهردارى تهران را موظف کرد ظرف یک ماه ضوابط و آیین نامه اجرایى نحوه حمل و امحاى زباله‌هاى بیمارستانى را تدوین کند، پس از 7 ماه هنوزتکلیف این زباله‌ها مشخص نشده است و این‌درحالی است که مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران با اعلام خبر مشاهده جنین در لابه‌لای زباله‌های بیمارستانی به فارس گفته است: کارگرهای شهرداری بعضاً در هنگام تخلیه زباله‌های بیمارستانی اعضا، احشا و جنین انسان را هم مشاهده کرده‌اند.
مصطفی سلیمی همچنین با بیان این که این نشان‌دهنده عدم مسئولیت‌پذیری بیمارستان‌ها و به خصوص وزارت بهداشت در نحوه تفکیک و امحای زباله‌هاست، تاکید کرده این امر بیشتر در بیمارستان‌های دولتی رخ می‌دهد.
در حالیکه شهرداری وزارت بهداشت را مکلف به رسیدگی به این مسئله می‌داند و مسئولان وزارت بهداشت هم اقدامات خود را نسبت به حمل زباله‌ها و همچنین اعضای بدن و نسوج کاملا مثبت می‌دانند، مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران به همشهری می‌گوید: کار حمل زباله‌ها در بیش از 400 درمانگاه و بیمارستان دولتی و خصوصی با شهرداری است، در صورتی که متولی قانونی و اصلی این کار بر اساس مصوبه سال 83 وزارت بهداشت است که باید نسبت به تفکیک، ضدعفونی، گند‌زدایی و عادی‌سازی زباله‌ها اقدام کند و به شکل بهداشتی و بر مبنای استانداردهای محیط زیستی آنها را حمل و امحا کند.
وی در ادامه با بیان این که به طور معمول اندام و احشای انسان‌ها پس از جراحی در اتاق عمل جمع‌آوری و در گورستان دفن می‌شود، خاطرنشان می‌کند: در سال 83 مجلس شورای اسلامی قانونی را تصویب و بر اساس آن وظیفه امحا و دفن زباله‌های عفونی را بر عهده تولیدکنندگان قرار داد و در کلان شهر تهران وظیفه دفن و امحای زباله‌های بیمارستانی و عفونی بر عهده وزارت بهداشت و درمان قرار گرفت.
به گفته مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران، اما از سال 83 تاکنون هیچ اتفاقی در حوزه جمع‌آوری و امحای پسماندهای ویژه توسط تولیدکنندگان رخ نداده است و آن هم فقط یک دلیل دارد: کمبود بودجه.
با این حال سلیمی با اشاره به اینکه روزانه شهرداری تهران 75 تن زباله بیمارستانی را از بیش از 400 مرکز بزرگ بیمارستانی جمع‌آوری می‌کند، معتقد است شهرداری تهران هیچ مسئولیتی در قبال جمع‌آوری، امحا و دفن زباله‌های بیمارستانی ندارد.
سردخانه‌های کمپوت فروش
زباله‌های بیمارستانی 2 نوع هستند؛ زباله‌های شبه‌خانگی و خطرناک. زباله‌های خطرناک خود شامل زباله‌های عفونی، نوک‌تیز، شیمیایی و رادیو‌اکتیو هستند. در این میان زباله‌های عفونی 10 تا 12 گروه زباله را در بر‌می‌گیرند که یکی از آنها باقیمانده اجساد است.
این در حالی است که به گفته سلیمی، ناظری که روی زباله‌های ویژه بیمارستانی نظارت می‌کند، یک ناظر خدمات شهری است نه یک ناظر پزشکی، چون این کار باید طبق قانون کاملا تخصصی انجام شود.
در حالیکه طبق قانون پسماند های اجساد نیز باید به سردخانه‌های بیمارستان‌ها انتقال داده شوند و سپس برای دفن به سازمان بهشت زهرا ارجاع شوند، مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران در پاسخ به این پرسش که چه تعداد از بیمارستان‌ها اتاق مبرد یا همان سردخانه دارند؟ می‌گوید: بعضی از بیمارستان‌های خصوصی اتاق مبرد دارند ولی بیشتر بیمارستان‌های دولتی این اتاق را ندارند و در بعضی از بیمارستان‌ها نیز این اتاق به گلفروشی و یا کمپوت فروشی تبدیل شده است.
سیاست چیز دیگری است
تفکیک و امحای زباله‌ها به 2 طریق انجام می‌شود، روش سوزاندن زباله و روش‌های غیره‌سوز مثل روش اتوکلاو که با تحت‌فشار قرار دادن زباله آن را کاملا استریل می‌کنند.
سلیمی با اشاره به این که هم‌اکنون 10شهر مطرح دنیا به لحاظ رعایت کردن استانداردهای محیط زیستی رتبه اول را دارند و برای امحای زباله‌های بیمارستانی از هر 2 روش ضد عفونی و سوزاندن زباله‌ها با هم استفاده می‌کنند، ادامه می‌دهد: این 2 روش مکمل هم هستند یعنی ابتدا باید زباله‌ها ضدعفونی و سپس سوزانده شوند، در حالیکه در مراکز بیمارستانی کشور ما هیچ‌کدام از این روش‌ها انجام نمی‌شود و یا شاید یکی از آنها انجام شود.
در این میان، مسئولان وزارت بهداشت هم از اختصاص ندادن بودجه برای حمل و امحای زباله شکایت دارند.
فریبا ملک‌احمدی، رئیس اداره مواد زاید جامد و مبارزه با ناقلان مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، ضمن تاکید بر این که در مورد اعضای بدن دستورالعمل‌های زیادی داریم که دانشگاه‌ها باید آنها را به بیمارستان‌های دولتی و خصوصی ابلاغ کنند، به همشهری می‌گوید: طبق ماده 38 آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند ها، بودجه مربوط به اجرایی شدن امحای زباله را سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی باید پیش‌بینی کند و به دستگاه‌های ذی‌ربط بدهد، از طرفی ماده 37 همین قانون می‌گوید یکسری از پسماند های بیمارستانی، پسماندهای ویژه پزشکی هستند که مدیریت آنها به عهده تولیدکننده است، پس هر مرکز درمانی که پسماند ویژه تولید می‌کند، وظیفه مدیریت آن را هم باید به عهده بگیرد.
اما در این میان سیاست وزارت بهداشت هم استفاده از روش زباله‌سوز نیست چون به عقیده کارشناسان این وزارتخانه این روش مطمئنا مضراتی دارد.
ملک‌احمدی در این رابطه ادامه می‌دهد: ماده 7 قانون مدیریت پسماند ها می‌گوید، با این حال اگر تولیدکننده، زباله ویژه را تبدیل به زباله عادی کند، از آن به بعد مدیریت زباله مربوط به شهرداری است و سیاست وزارت بهداشت هم همین است که زباله باید به زباله عادی تبدیل شود و تحویل شهرداری داده شود.
در حالی که به عقیده سلیمی واحدهای تولیدکننده، زباله‌های بیمارستانی ویژه را به پسماند عادی تبدیل نمی‌کنند و مسئولیتی در این زمینه نمی‌پذیرند.
ملک‌احمدی با بیان این که «ما با زباله‌سوزها موافق نیستیم بلکه از سیستم‌های غیره‌سوز مثل سیستم اوتوکلاو که زباله را تحت فشار قرار داده و استریل می‌کنند، استقبال می‌کنیم» می‌گوید: چون این روش‌ها زباله را هم برای کارکنان بهداشتی ایمن می‌کنند و هم در انتقال زباله مشکلی را به وجود نمی‌آورند، علاوه بر این که از نظر بهداشت محیط هم کاملا خیال ما را راحت می‌کنند.
با این حال ملک‌احمدی تاکید می‌کند: ما معتقدیم که جنین اصلا نباید وارد زباله شود بلکه باید تحویل سردخانه بیمارستان داده شده و دفن شود.
او به کمبود بودجه وزارت بهداشت در مورد امحاء و تفکیک زباله‌ها اشاره کرده و معتقد است: در مورد ردیف بودجه، ما تا سال 85 برای امحای زباله بودجه‌ای نداشتیم ولی از آن سال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به مسئله سازمان‌دهی زباله‌ها بودجه اختصاص داد ولی این بودجه تمام بودجه مورد نیاز وزارت بهداشت نیست.
به عقیده وی بر همین اساس، اگرچه تمام بیمارستان‌ها به سیستم امحای زباله تجهیز شدند، اما با این بودجه کم ما از شهرداری هم انتظار داریم که در حمل و نقل زباله به ما کمک کند.
به عقیده مدیر عامل سازمان خدمات موتوری شهرداری تهران مسئولان وزارت بهداشت فقط از کمبود بودجه حرف می‌زنند و در این شرایط از ما انتظار کمک دارند در حالی که وزارت بهداشت متولی اصلی این موضوع است و باید دوندگی کند تا بودجه لازم را دریافت نماید چرا که تا کودک گریه نکند، به او شیر نمی‌دهند.
به گفته این مقام شهرداری در حال حاضر مسئولان این کار بر سر قبری گریه می‌کنند که در آن مرده‌ای نیست به این معنی که هنوز هیچ بودجه‌ای وجود ندارد که بخواهند حتی یکی از روش‌های امحاء و تفکیک زباله را انتخاب کنند.
